مشکلات باروری و نازایی
ناباروری برای یک زن زیر ۳۵ سال به معنای باردار نشدن پس از یک سال رابطۀ جنسی منظم و بدون استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری است.
ممکن است مشکل ناباروری از طرف مرد، زن یا هر دو نفر باشد.آمارها نشان می دهد شیوع ناباروری در ایران بین 13الی 18% است که با متوسط آمارهای جهانی مطابقت دارد. معنی این آمار آن است که از هر 100 زوج جوانی که ازدواج می کنند، حدود 15 زوج، از ناباروری رنج می برند.
اکثر موارد ناباروری با تشخیص و درمان به موقع رفع می‌شود. به همین دلیل، لازم است زنان و مردان نسبت به این موضوع آگاه باشند و در زمان درست برای تشخیص و رفع مشکل به پزشک متخصص مراجعه کنند.
مفهوم ناباروری
ناباروری همیشه به معنای عقیم بودن یا ناتوانی دائمی در بچه‌دار شدن نیست.
در ایران حدود ۲۰ درصد از زوج‌ها نابارور هستند، اما درصد بسیار کمی از آنها عقیم هستند.
در برخی موارد پس از انجام تمامی آزمایش‌ها، علت اصلی ناباروری مشخص نمیشود.
ناباروری برای بسیاری از زوج‌ها یک بحران به حساب می‌آید و مشکلات ناباروری معمولاً با خود احساس ناخوشایندی به همراه دارد.
انجام آزمایشات مورد نیاز میتواند به زوج‌ها برای مشخص شدن وضعیت باروری آنها پیش از اقدام به بارداری کمک کند.
در این صورت اگر مشکلی وجود داشته باشد، زودتر متوجه آن می‌شوید و درمان مناسب را برای بهبود باروری و داشتن فرزندی سالم دریافت می‌کنید.
علائم ناباروری در زنان
. درد هنگام آمیزش جنسی
درد هنگام آمیزش جنسی میتواند علامت بیماری زمینه‌ای باشد که روی قدرت باروری زن تاثیر می‌گذارد.
ازجمله این بیماریها میتوان به عفونت، اندومتریوز و فیبروز اشاره کرد.
. پریودهای شدید و دردناک
خونریزی بعضی از زنان طی چند روز کمتر می‌شود ولی بعضی به‌طور منظم خونریزی شدید همراه با گرفتگی دردناک دارند.
قاعدگی شدید و دردناک میتواند نشانه اندومتریوز باشد.
اندومتریوز خطر ناباروری را به دنبال دارد.
ازجمله دیگر علائم اندومتریوز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
* درد مزمن لگن
* کمردرد
* خستگی
* حالت تهوع
* قاعدگی نامنظم و لکه‌بینی
. قاعدگی نامنظم
بسیاری از افراد چرخه منظمی دارند یعنی زمان بین هر قاعدگی تقریبا یکسان است.
نامنظم بودن چرخه قاعدگی، شامل پریود نشدن، همچنان میتواند یکی از علائم ناباروری باشد.
زیرا به این معناست که تخمک‌گذاری به‌صورت منظم انجام نمیشود.
زمانی که تخمدان تخمک آزاد می‌کند، عمل تخمک‌گذاری انجام می‌شود.
یکی از علل نامنظم بودن تخمک‌گذاری سندروم تخمدان پلی کیستیک(PCOS)، چاقی مفرط، کمبود وزن و مشکلات تیروئید اشاره کرد.
. تغییرات هورمونی
نوسان سطح هورمون منجر به بروز مشکلات زیر می‌شود:
* افزایش وزن غیر قابل توضیح
* آکنه شدید
* کاهش یا از دست دادن میل جنسی
* دفع ترشحات از نوک پستان
* موی صورت در زنان
* نازک شدن موی سر
. بیماری های زمینه‌ای
از عواملی که روی قدرت باروری زنان تاثیر می‌گذارد میتوان موارد زیر را نام برد:
* آسیب دیدن تخمدان یا لوله‌های رحم
* یائسگی زودرس
* PCOS
* اندومتریوز
* سرطان
. حامله نشدن
یکی از علائم ناباروری ، حامله نشدن بعد از تلاش و اقدام طولانی‌مدت برای بچه‌دار شدن است.
اگر فرد بعد از یک سال تلاش برای حاملگی باردار نشده باشد، پزشک یا ماما احتمال ناباروری میدهد.
اگر سن زن بالای ۳۵ سال است و بعد از ۶ ماه تلاش هنوز حامله نشده باشد، احتمالا نابارور است.
علائم ناباروری در مردان
. به هم ریختن تعادل هورمون‌ها
انواع نوسانات هورمونی روی قدرت باروری مردان تاثیر می‌گذارد.
تستسترون هورمون کلیدی باروری در مردان است بنابراین بروز مشکل در بیضه که این هورمون را ترشح می‌کند میتواند منجر به ناباروری شود.
دو هورمون علامت تشکیل اسپرم و تستسرون را به بیضه می‌فرستند: هورمون رنگدانه‌ساز و هورمون محرک فولیکول.
غده هیپوفیز کار تولید این هورمون‌ها را برعهده دارد بنابراین بروز هرگونه مشکل در این غده روی قدرت باروری نیز تاثیر دارد.
. اختلال نعوظ و انزال
عوامل روانشناختی یا مشکلات فیزیکی نعوظ و نگه داشتن آن را دشوار می‌کند.
پس عمل آمیزش جنسی را مختل می‌کند.
ضمن آن که میتواند نشانه بیماری زمینه‌ای باشد.
مشکل انزال یا بروز تغییر در مایع منی، مانند کاهش حجم آن، میتواند نشانه بیماری زمینه‌ای باشد که به قدرت باروری مرد مربوط است.
. تغییر بیضه‌ها
سلامت بیضه‌ها در قدرت باروری مردان جنبه مهمی دارد.
کوچک یا سفت بودن بیضه‌ها میتواند علامت مشکلات هورمونی باشد.
التهاب، درد یا حساس بودن بیضه میتواند علامت بیماری زمینه‌ای مانند عفونت باشد که باز هم روی کیفیت اسپرم و قدرت باروری مرد تاثیر می‌گذارد.
. سایر عوامل پرخطر ناباروری
عوامل دیگر نیز در ناباروری مردان که از آن جمله میتوان موارد زیر را نام برد:
* سن
* مصرف تنباکو یا ماریجوانا
* مصرف الکل
* سابقه بیماری های مقاربتی
* استرس
علل ناباروری در زنان
در زنان، ناباروری با اختلالات تخمک گذاری، رحم، لوله های رحمی و اختلالات هورمونی همراه است،که 55% از علل های نازایی را تشکیل میدهد.
یعنی اشکال یا ایراد در هر یک از این ارگانها، می تواند باعث نازایی زنان شود.
زنانی که اختلالات هورمونی، عادت ماهانه نامنظم و پرمویی دارند، در ریسک بالاتری قرار دارند.
علل ناباروری در مردان
در مردان، عوامل بیشماری میتواند امکان ابتلا به ناباروری را ایجاد کند،که 35% از علل های نازایی را تشکیل میدهند.
بسیاری از بیماریها می تواند باعث ناباروری در مردان شوند.
اولین آنها اختلال در توانایی جنسی است. شرط لازم برای باروری طبیعی، رابطه جنسی منظم است.
برخی دیگر عوامل ناباروری در مردان عبارتند از:
* جراحی‌هایی که روی بیضه انجام می شود،بیضه نزول نکرده و بیماری واریکوسل(به عنوان شایعترین عامل ناباروری قابل درمان در مردان)
* اختلالات هورمونی به صورت اختلال در هورمون های هیپوفیز یا هورمون های جنسی
* رشد نامناسب بیضه ها و کوچک بودن آن ها
* مصرف برخی داروها که موجب از بین رفتن یا تضعیف اسپرم شود
* برخی بیماری های مقاربتی مانند سوزاک مشروط بر اینکه موجب تنگی مجرا شود
* کشیدن سیگار، مصرف تریاک، الکل، کوکایین، ماری جوآنا و سایر مواد مخدر
علل ناباروری غیر قابل توجیه
دربررسی نازایی اولین و مهمترین قدم بررسی زوجین با هم میباشد كه لازم است از هر دو شرح حال دقیقی گرفته شود.
اما 10درصد ناباروری غیرقابل توجیه و مشکلات نامعمول می باشد،که هیچ دلیل قابل توجیهی برای آن یافت نمیشود.
با توجه به اينكه بررسی نازایی با علت مردانه ساده تر سریع تر وارزان تر می باشد، اولین مرحله در بررسی نازایی میباشد كه پس از رد علت نازایی با عامل مردانه،بررسی در خانم ها شروع می شود.
