زردی نوزاد 

زردی نوزاد در یک کودک سالم زمانی رخ میدهد، که سطح بیلی روبین خون بالا میرود.

بیلی روبین ماده شیمیایی است که در اثر تخریب طبیعی سلولهای قرمز پیر تولید شده و در خون جریان میابد.

سطح بیلی روبین در نوزادان، مخصوصا نوزادان نارس بیشتر است. چراکه تعداد گلبولهای قرمز حامل اکسیژن در آنها زیادتر است.

در عین حال کبد نوزاد هنوز به قدرتی که بتواند بیلی روبین اضافی را متابولیزه کند به دست نیاورده است.

در نتیحه بیلی روبین موجود در خون وارد کبد شده، و کبد نمیتواند سموم موجود را دفع کند و سبب ایحاد زردی میگردد.

هر چه سطح بیلی روبین بالاتر از نرمال می رود، زردی از سر به پائین به سمت گردن و سپس به قفسه سینه پیش می رود .

این نوع زردی نوزاد که اصطلاحاً فیزیولوژیک نامیده میشود .

برخلاف انواع نادر و شدیدتری که بدلیل بیماری کبدی یا ناسازگاری خونی با مادر ایجاد میشود معمولاً خطری برای سلامت شیرخواران سالم و رسیده ندارند.

علل زردی گرفتن نوزد:

زردی از شیر مادر:

گاهی زردی ناشی از کم بودن شیر مادر و تغذیه ناکافی نوزاد، در هفته اول تولد به وجود می‏آید.

این نوع زردی به ترکیبات شیر مادر مرتبط نیست.

در این نوع زردی درمان براساس تغذیه مکرر و بیشتر نوزاد با شیر مادر است.

البته در مواردی خاص، زردی مربوط به ترکیبات نامطلوب در شیر مادر است.

که پس از هفته اول ایجاد می‌شود و تشخیص این نوع زردی فقط با مشاوره با پزشک متخصص اطفال امکان‏پذیر است.

زردی ناشی از ناسازگاری‏های خون:

گاهی نیز زردی نوزاد ناشی از ناسازگاری‏های خون است و در صورت مغایرت گروه خونی مادر و نوزاد این نوع زردی به وجود می‏آید.

به طور معمول تولد نوزاد با گروه خونیA یا B از مادرانی با گروه خونی O دارند، احتمال این نوع زردی را بیشتر میکند.

البته این حالت در تمامی مادران که گروه خونی O دارند اتفاق نمی‏افتد.

فاویسم یا زردی ناشی از پرخونی:

این نوع زردی معمولا در نوزادانی که از مادران‌ دیابتی متولد شده یا دچار تاخیر رشد داخل رحمی در زمان بارداری بودند، دیده می‏شود.

زردی ناشی از کم‌کاری تیروئید نیز وجود دارد که این نوع زردی به علت کاهش هورمون تیروئید در بدن نوزاد ایجاد می‏شود .

عوامل خطرساز:

اما از میان علل بروز زردی که بگذریم،

وزن کم نوزاد در زمان تولد،

نارس بودن،

جنسیت پسر،

مادر دیابتی،

سابقه زردی در نوزاد اول،

عدم تطابق گروه خونی و RH مادر و نوزاد،

تغذیه ناکافی نوزاد بخصوص در روزهای اول،

زایمان به روش سزارین و …

همگی از عواملی است که می‏تواند خطر بروز زردی در نوزادان را بیشتر کند.

چگونه می توان زردی  نوزاد را درمان کرد؟

زردی خفیف  نوزاد معمولاً با بالغ شدن کبد به خودی خود برطرف میشود.

تغذیه مکرر (بین 8 تا 12 بار در روز) به نوزادان کمک میکند تا بیلی روبین را از بدن خود دفع نمایند.

میزان خطرناک زردی نوزاد ،  به وزن نوزاد و سن نوزاد بستگی دارد .

مثلاً میزان بیلی روبین 13 میلی گرم در دسی لیتر برای یک نوزاد 2 کیلوگرمی و 2 روزه می تواند خطرناک باشد .

ولی همین میزان برای یک نوزاد 3 کیلوگرمی، ده روزه، خطرناک نیست.

زردی شدیدتر ممکن است به سایر درمان ها نیاز داشته باشد.

فتوتراپی یک روش معروف و بسیار موثر در درمان یرقان است که از نور برای تجزیه بیلی روبین در خون نوزان استفاده میکند.

در فتوتراپی ، کودک روی تخت مخصوص زیر نور طیف آبی قرار می گیرد.

ممکن است بهتر باشد که یک پتو فیبر نوری زیر کودک قرار گیرد.

در موارد بسیار شدید ، ممکن است تزریق خون  لازم باشد که طی آن کودک مقادیر کمی خون از بانک خون دریافت میکند.

اینکار سبب انتقال و جایگزین شدن خون آسیب دیده کودک با سلول های قرمز خون سالم میشود.

این امر همچنین باعث افزایش تعداد گلبول های قرمز کودک و کاهش سطح بیلی روبین میگردد.

دقت کنید که نور آفتاب یا نور مهتابی‌های معمولی هیچ‏گونه تاثیری در کاهش زردی و درمان آن ندارد.

همچنین در مورد نوع تغذیه مادر، مصرف غذاهایی با طبع گرم مانند ادویه یا خرما تاثیری در ایجاد زردی در نوزاد ندارد.

تنها عامل موثر در کاهش زردی، تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر و افزایش دفعات دفع ادرار نوزاد است.

البته در زردی شیر مادر، ممکن است پزشک استفاده از شیر مادر را به طور موقت قطع و شیر خشک را جایگزین کند.

اما ترنجبین و شیر خشت بیشتر سبب افزایش دفع مدفوع شده و تاثیر بسزایی در کاهش میزان زردی ندارد.

توجه داشته باشید  هیچ گاه نباید نوزاد را صرفا با این مواد تحت درمان قرار داد و حتما باید با پزشک مشاوره شود.

روش های جلوگیری از شدت یافتن زردی نوزاد :

اطمینان حاصل کنید که کودک از طریق شیر مادر تغذیه کافی دارد.

تغذیه کودک 8 تا 12 بار در روز با شیر مادر، کمبود آب در بدن کودک را تضمین میکند و باعث دفع بیلی روبین از خون میگردد.

اگر نوزاد با شیرمادر تغذیه نمیشود ، برای هفته اول هر 2 تا 3 ساعت 50 گرم شیرخشک به کودک بدهید.

نوزادان نارس یا کوچکتر از مقادیر کمتری از شیرخشک مصرف میکنند .

همچنین نوزادانی که شیر مادر نیز دریافت می کنند مقدار شیر خشک کمتری دریافت می کنند.

ضروری است که کودک در پنج روز اول زندگی از نظر علائم زردی مانند زردی پوست و چشم  به دقت مورد کنترل قرار گیرد.

در صورت مشاهده علائم زردی در کودک ، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.